शब्दको खेल

एउटा हुनुपर्नेमा अर्कै भए तीन अक्षरको एउटा शब्दले पनि निकै समस्या पार्दछ । भनाइको अर्थ र मर्म परिवर्तन गर्न सक्दछ । प्रस्तावित नयाँ संविधानको मौलिक हकसम्बन्धी मस्यौदामा यस्तै भएको रहेछ । विराटनगर आएका बेला राष्ट्रिय अपांग महासंघका अध्यक्ष वीरेन्द्रराज पोखरेलले संवैधानिक समितिमा बुझाइएको मौलिक हकसम्बन्धी मस्यौदाको व्याख्यात्मक टिप्पणीमा एउटा शब्दको फेरबदलले अपांगमाथि अन्याय भएको बताए ।
डेलको ल्यापटप खोलेर त्यसमा पावर प्वाइन्ट प्रेजेन्टेशन गरेका उनले भने 'सभासदले पनि सच्याएका छैनन् । संविधान पनि त्यस्तो आयो भने ठूलो अन्याय हुन्छ ।' मस्यौदामा परेको 'सम्पूर्ण भन्ने शब्द हटाएर 'विविध' भन्ने शब्द राखिदिएमात्र पनि काम पुग्ने उनले बताए । मस्यौदा समितिले संवैधानिक समितिमा बुझाएको मौलिक हकको मस्यौदाअन्तर्गत सम्मानपूर्वक बाच्न पाउने हकको व्याख्यात्मक टिप्पणीमा 'आङ्खनो हकअन्तर्गत आङ्खनो शरीर र सम्पूर्ण अङ्ग, प्रत्यङ्गसहित आङ्खनो पहिचान र आत्मसम्मान कायम राख्दै सम्मानपूर्वक बाच्न पाउने हक पर्दछ' भनिएको छ ।
यहा उल्लेखित सम्पूर्ण शब्दले सबैखालका अपांगलाई समेट्न नसक्ने तर्क अध्यक्ष पोखरेलको छ । उनले आफुजस्ता दृष्टिविहीन र एउटा मिर्गौला नभएकाहरु पनि अपांग हुन भने । किन यस्तो भयो भन्ने सोधी खोजीमा जानाजान अंग बेच्नेले पनि सम्मान पाउने भयो भनेर अल्पबुद्धि सभासदले त्यसो गरेका रे ।
अपांगका अवस्था हेरेर तिनको वर्गिकरण गरिनु उपयुक्त भएपनि संविधानले चाहि सबै खालका अपांगलाइ समेटनु पर्ने आफुहरुको माग रहेको उनले सुनाए । हो, संविधानले सबैलाई अधिकार सम्पन्न बनाउनुपर्छ । शिक्षा, स्वास्थ्य र अवसरमा पहुँच हुनसक्ने अधिकार दिनुपर्छ भन्नेमा दुइ मत भेटिन्न । नियम लत्याएर काम गर्नेहरुले देश चलाएका बेला यति जाबो शब्द सच्याउन सभासद किन सकेनन् । अचम्म छ ।
मुलुकमा अपांगता भएकाहरुको संख्या ३० लाखको हाराहारीमा छ । उनीहरुका लागि केही त गरेकै बेस हो । गर्नैपर्छ ।